Hindi Translationकहते हैं – नाग की मनौती रखते
नाग के आने पर लाठी लेते हैं
भाता नहीं जंगम-लिंग शब्द भाता नहीं ।
कूडलसंगमदेव में सिंधु बल्लाळ के सिवा किसी को भाता नहीं ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation They talk of making a taintless gift
To a snake; but when the snake does come.
They only waste a stick on it!
It will never be! The words
Jaṅgama and Liṅga will never be
In Lord Kūḍala Saṅgama, except
For Sindu-Ballāḷa !
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationகற்பாம்பிற்கு அமுதினைப் படைப்பர்
பாம்பு வந்துழி கோலை எடுப்பர் ஐயனே!
ஆகாதய்யனே, மெய்யன்பர், இலிங்கமெனு முரை ஆகாதையனே
நம் கூடல சங்கம தேவனிடத்தில்
சிந்துவல்லாளனுக்கல்லால் ஆகாதையனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳುಜಂಗಮ = ಜೀವವಿರುವ, ಚೈತನ್ಯವಿರುವ ಸಕಲ ಜೀವರಾಶಿ; ನಾಗ = ಸರ್ಪ;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಲ್ಲುದೇವರಿಗೆ ಪಟ್ಟೆಪೀತಾಂಬರಗಳನ್ನು ಉಡಿಸಿ, ಕವಚ ಕಿರೀಟಗಳನ್ನು ತೊಡಿಸಿ, ರಾಜಾನ್ನ ಪರಮಾನ್ನಗಳನ್ನು ಬಡಿಸಿ-ಜೀವಂತ ಜಂಗಮ ಬಂದರೆ ಕಾಣದಂತೆ ಅಡ್ಡಮೋರೆಯಿಕ್ಕುವುದು ಎಷ್ಟು ದಡ್ಡತನ !? ಜಂಗಮ(ಲಿಂಗ)ವೆಂದರೆ ತಿರುಗಾಡುವ ದೇವರಲ್ಲವೆ ? ಭಕ್ತರಿಗೆ ಬಂಧನ ಬಿಡಿಸಿ ಮುಕ್ತಿಸುಖವನ್ನು ದಯಪಾಲಿಸಲು ದೇವರಿಗೇನು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ದೇಹವಿದೆಯೆ ? ಜಂಗಮದೇಹವೇ ಅವನ ದೇಹ. ಆ ಮೂಲಕವೇ ಅವನು ನಮ್ಮನ್ನು ಅನುಗ್ರಹಿಸಿಯಾನು.
ಆದ್ದರಿಂದ ಜಂಗಮ(ವೇ) ಲಿಂಗವೆಂಬ ನಿಶ್ಚಲ ವಿಶ್ವಾಸದಿಂದ ಆ ಜಂಗಮವನ್ನು ಸಮಾರಾಧಿಸಿರಿ. ಸಿಂಧುಬಲ್ಲಾಳನು ಜಂಗಮವೇ ಲಿಂಗವೆಂದು ನಂಬಿ-ಆ ಜಂಗಮ ಕೊಡಬಾರದ್ದನ್ನು ಕೇಳಿದರೂ ಕೊಟ್ಟನೆಂದ ಮೇಲೆ-ಹಸಿದು ಬಂದ ಜಂಗಮಕ್ಕೆ ಒಂದು ತುತ್ತನ್ನವನ್ನೂ ಒಂದು ಹಣ ಧನವನ್ನೂ ಕೊಡುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲವಲ್ಲಾ ಇವತ್ತಿನ ಜನಕ್ಕೆ ?!
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.