Hindi Translationतन, मन धन पीछे रखकर
सारहीन बातों का ढेर लगानेवालो, तुम सब सुनो
बेसिरे का बाण बेकार नहीं जायेगा,
तो लक्ष्य को बेधेगा?
जब तक माया पाश दूर न हो और मन की गाँठ न खुले,
कूडलसंगमदेव कैसे पसन्न होंगे ?
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Keeping behind, the body, mind and wealth,
-Do you all list!- you that spout
Stacks of words hollow inside:
A headless arrow may point less dart;
But will it strike the white?
Unless the knot of mind breaks loose,
How could Kūḍala Saṅgama
Love you?
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationஉடல், மனம், செல்வத்தைப் பின்னிட்டுப்
புற்குப்பைபோல பயனற்ற உரையை முன்னிட்டுப்
புன்மையுரைக்கும் அனைவரும் கேளிர்.
குப்பியற்ற அம்பு பறக்குமேயன்றிக்
குறியினைத் தொடவியலுமோ?
மாயப்பாசம் நீங்கி, மனத்தின் ஐயம் நீங்கும் வரை
கூடல சங்கம தேவன் எங்ஙனமருள் புரிவான்?
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳುಒಳಲೊಟ್ಟೆ = ಒಳಗೆ ಪೊಳ್ಳಾಗಿರುವುದು, ನಿರರ್ಥಕವಾದುದು; ತನು = ಶರೀರ; ತಲಹು = ಗುರಿ ಮುಟ್ಟುವ ಶಕ್ತಿ; ಬಣಬೆ = ; ಮಾಯಾಪಾಶ = ; ಹೊಳ್ಳು = ಪೊಳ್ಳು ಒಳಗೆ ಬರಿದಾಗಿರುವುದು;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನತನು-ಮನ-ಧನವನ್ನು ಬಚ್ಚಿಟ್ಟುಕೊಂಡು-ತೂಕವಿಲ್ಲದ ಮಾತಿನ ಕಂತೆಕಟ್ಟಿ ಬಣಬೆ ಒಟ್ಟುವ ಕ್ರಿಯಾ ಹೀನ ವಾಚಾಳಿಗಳನ್ನು ಕುರಿತ ಮಾತಿದು : ಹರಿತವಾದ ಲೋಹದ ಮೊನೆಯಿಲ್ಲದ ಬಾಣದ ದಂಟನ್ನು ಹೆದೆಯೇರಿಸಿ ಬಿಲ್ಲು ಬಿರಿಬಾಗುವಂತೆ ಆಕರ್ಣಾಂತವಾಗಿ ಸೆಳೆದು ಬಿಟ್ಟರೇನಂತೆ-ಆ ದಂಟು ಹಗುರವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಜಿಗಿದು ಎತ್ತೆತ್ತಲೋ ಬೀಳುವುದಲ್ಲದೆ, ಕುರಿತ ಗುರಿಯನ್ನು ತಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗೆಯೇ-ಕಾರ್ಯತಃ ತ್ಯಾಗವಿಲ್ಲದೆ ಆಡುವ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ವೇಗ ಓಘ ಏನಿದ್ದರೇನು-ಎಲ್ಲ ವ್ಯರ್ಥಾಡಂಬರ ! ಮಾತೆಂದರೆ ತೂಕವಾಗಿ ಒಂದು ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಸಾಗಬೇಕು, ಅಂಥವನಿಗೇ ಶಿವನೊಲಿಯುವುದು. ಗುರುಲಿಂಗಜಂಗಮದ ಮಾತನಾಡುವ ಜನ ಮೊದಲು ತಮ್ಮ ತನು ಮನ ಧನಕ್ಕೆ ಗಂಟುಬಿದ್ದಿರುವ ಮಾಯಾಪಾಶವನ್ನು ಬಿಡಿಸಿ ಬಿಸಾಡಿರಬೇಕೆಂಬುದು ವಚನದ ತಾತ್ಪರ್ಯ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.