Hindi Translationशब्दसुख से मोहित होकर
वाद-विवाद कर मैं नष्ट हुआ।
अनुभाव का पाचन न होने से
मैं घमंड में फूल गया ।
अमृत से भरा घडा फोडकर
उसे बटोर सकते हैं?
स्वामी-सेवक संबंध ही मेरी भक्ति है;
प्रत्युत्तर से नायक नरक होगा कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Enamoured of the joy of words
And bandying word for word,
I wrought my ruin, Lord!
Unsteeped in the Experience,
I bloated till I burst!
When you have struck
The pot of necter till it broke,
Must you now gather it?
My piety should be
Even as the bond that binds
A master and his slave:
All answer is arch-hell,
O Kūḍala SaṅgamaTranslated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationசொல்லாடலை நயந்து சொல்லிற்குச்
சொல்லாடிக் கெட்டேனையனே
ஆன்ம உணர்வு வளராது மிக்க செருக்குற்றேனையனே
அமுதத்தைக் குடத்திலே நிறைத்து
உடையவைத்துத் தேடுவாருண்டோ?
சுவாமி தொண்டன் தொடர்பே என்பக்தி
மறுமொழி பகர்தல் கீழ் நரகம்
கூடல சங்கம தேவனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationశబసుఖమునబడి మాటకు మాట పెంచి చెడితినయ్యా
అనుభావ మక్కరకురాక
బెబ్బర బెఱగై తినయ్యా!
అమృతపాత్ర నింపి పగులవై చి
మరల పట్టుకొనవచ్చునే!
స్వామిభృత్య సంబంధమే నా భక్తి
ప్రత్యుత్తరము మహానరకము కూడల సంగమ దేవా
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನತಮಿಳುನಾಡಿನ ಶೈವಪಂಥದವರು ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ದಾಸಮಾರ್ಗ-ಸತ್ಪುತ್ರಮಾರ್ಗ-ಸಖಾಮಾರ್ಗ-ಸನ್ಮಾರ್ಗ ಎಂದು ನಾಲ್ಕು ವಿಧವಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಿ ಅವನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಆಚರಿಸಿದವರು ಅಪ್ಪರ್-ತಿರುಜ್ಞಾನ ಸಂಬಂಧರ್-ಸುಂದರಮೂರ್ತಿ-ಮಾಣಿಕ್ಯ ವಾಚಗರ್ ಎಂದು ಗಣನೆ ಮಾಡುವರು.
ದೇವರನ್ನು ಯಜಮಾನನೆಂದೂ-ತಾನು ಅವನ ಸೇವಕನೆಂದೂ ಉಪಾಸಿಸುವುದು ದಾಸಮಾರ್ಗ-ಅದನ್ನೇ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಸ್ವಾಮಿಭೃತ್ಯಸಂಬಂಧವೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಿರುವರು. ಶಿವಶರಣರು ಜಂಗಮಲಿಂಗ (ತಿರುಗಾಡುವ ಲಿಂಗ) ಸ್ವರೂಪಿಳಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಅವರೊಡನೆಯೂ ಭಕ್ತನಾದವನು ಇದೇ ಸ್ವಾಮಿಭೃತ್ಯಸಂಬಂಧವನ್ನು ಇಟ್ಟು ನಡೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
ಆ ಶರಣರೊಡನೆ ಆಧ್ಯಾತ್ಮವನ್ನು ಕುರಿತು ಸಂಭಾಷಿಸುವ (ಅನುಭಾವ) ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿಯೂ-ಅನುಭಾವ ವರ್ಧಿಸಬೇಕೇ ಹೊರತು-ಮಾತಿಗೆ ಮಾತು ಮಥಿಸಿ ಅಹಂಕಾರದ ವಿಷ ಹೊಗೆಯಾಡಬಾರದು. ಮನಕ್ಕೆ ಮನ ಸೋಕಿ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗ ಸ್ಫುರಿಸಬೇಕು. ಹೀಗಾಗಲು-ನಾವು ಶರಣರೊಡನೆ ಚರ್ಚಿಸುವಾಗ-ತಿಳಿಯಬೇಕೆಂಬ ವಿನಯ ಬೇಕೇ ಹೊರತು. ತಿಳಿದಿರುವೆನೆಂಬ ಚಕಮಕಿ ಸಲ್ಲದು. ಈ ದುರಹಂಕಾರವನ್ನು ಶರಣರಲ್ಲಿ ಯಾವ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಆಗಲಿ ಭಕ್ತನು ಪಡಬಾರದು-ಪಟ್ಟನೋ-ಹಾಲು ತುಂಬಿದ ಕೊಡ ಕೆಳಗೆ ಬಿದ್ದಂತೆ-ಪತಿತನಾಗಿ ಪಡೆದಿದ್ದ ಸಿದ್ಧಿಯನ್ನೆಲ್ಲಾ-ಮರಳಿ ಪಡೆಯದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನೀಗಿಕೊಳ್ಳುವನು, ಅಳ್ಕುಜೀರ್ಣೆ – ಕೇಶಿರಾಜ ಅಳ್ಕಮೆ>ಅಕ್ಕವೆ. ಅಕ್ಕವೆಯಾಗದೆ ; ವೃದ್ಧಿಯಾಗದೆ.
ನೋಡಿ ವಚನ-243
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.