ಕೈಯೆ ಬೋಹರಿಗೆ, ಮಂಡೆಯ ಮೇಲೆ ಸಿಂಬಿ:
ಸಿಂಬಕನ ಮನೆಯ ಮಗ ನಾನಯ್ಯಾ;
ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಯ್ಯಾ,
ಮಂಚದ ಕೋಡೇರಿ ಬಂದ ತೊತ್ತಿನ ಮಗ ನಾನಯ್ಯಾ
Art
Manuscript
Music Courtesy:
Video
TransliterationKaiya bōharige, maṇḍeya mēle simbi:
Simbakana maneya maga nānayya;
kūḍalasaṅgamadēvayya,
man̄cada koḍēri banda tottina maga nānayya
Hindi Translationहाथ में बोहारी, सिर पर इंडुवा ऐसे
नौकर का पुत्र हूँ ।
कूडलसंगमदेव, मैं उस दासी का पुत्र हूँ
जो पलंग का उपहार लेकर आयी थी ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation A broom in hand, a cloth-ring on my head,
I am a household drudge's son:
O Kūḍala Saṅgama Lord,
I am the son of a servant-maid
Who came up with the dowered bed!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil TranslationTranslated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಬಸವಣ್ಣನವರು ತಮ್ಮ ಕಾಲದ ದೇವದಾಸಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಗುಲಾಮನೊಬ್ಬನ ಒಂದು ಚಿತ್ರವನ್ನು ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟಿರುವರು : ಅವನ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಪೊರಕೆಯಿದೆ, ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಸಿಂಬೆ ಕಟ್ಟಿದೆ. ಅವನ ಕೆಲಸ ಶಿವಾಲಯಕ್ಕೆ ಬಿಟ್ಟ ಹೋಲದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಶಿವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕಸ ಗುಡಿಸುವುದು. ಹೀಗೆ ತಲೆಗೆ ಸಿಂಬೆ (ಪುಟ್ಟಿ) ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಪೊರಕೆ ಹಿಡಿದು ಜೀತಮಾಡುವ ಗುಲಾಮರಿಗೆ “ಸಿಂಬಕ”ರೆಂದು ಹೆಸರು. ಇಂಥ ಒಬ್ಬ ಸಿಂಬಕನಿಗೆ ಬಸವಣ್ಣನವರು ತಮ್ಮನ್ನು ಹೋಲಿಸಿಕೊಂಡಿರುವರು.
ಹೀಗೆಯೇ ಬಸವಣ್ಣನವರೂ ಶಿವನ ಗುಲಾಮನಾದ್ದರಿಂದ-ಶಿವಶರಣರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕಸ ಗುಡಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದೊಂದು ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯ ಸೇವೆಯೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಿರುವರು.
ಮತ್ತು ಮುಂದುವರಿದು-ಹೀಗೆ ಸಿಂಬಕನಾದ ತಾವು ಕೂಡಲ ಸಂಗಮನಾಥನಿಗೆ ದೇವಾಲಯದ ದಾಸಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ಮಗನೆಂದು ಕರೆದುಕೊಳ್ಳಲೂ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಹಿಂಜರಿಯಲಿಲ್ಲ. ಸೃಷ್ಟಿಯ ಜೀವರಾಶಿಯೆಲ್ಲಾ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಶಿವನಿಗೆ-ಅವನ ದಾಸಿಯಾದ ಮಾಯೆಯಲ್ಲಿ ತಾನೆ?
ಬೋಹರಿಗೆ > ಬರಿಗೆ(ನೋಡಿ ಕಸಬರಿಗೆ) : ಸಿಂಬೆ : ತಲೆಯ ಮೇಲೆ ಏನನ್ನಾದರೂ ಹೊರಲು ತಲೆಗೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವ ಬಟ್ಟೆಯ ಸುರುಳಿ ಅಥವಾ ಪುಟ್ಟಿ. ಮಂಚದ ಕೋಡೇರಿ : ಮಂಚದ ಮೇಲೆ ಹತ್ತಿ. ಕೂಡಲ ಸಂಗಮದೇವರ ಮಂಚದ ಕೋಡೇರಿ ಬಂದ ತೊತ್ತು : ದೇವದಾಸಿ. ತೊತ್ತು : ದಾಸ ಅಥವಾ ದಾಸಿ-ಉಭಯಲಿಂಗ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.