Hindi Translationलिंगधारी भक्त के घर आने पर
यदि मैं पूछूँ कि तुम्हारा ‘कायक’ क्या है,
तो तव सौगंध है, तव पुरातनों की सौगंध
मेरा शिरच्छेद हो; शिर च्छेद!
भक्तों की जाति पूछूँ तो कूडलसंगमदेव
तव निवास की सौगंध है ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation When devotees come to me
With God on them, and if I ask
What is their profession,
May Thy curse and Thy Pioneers curse
Be upon me and my head, my head!
O Kūḍala Saṅgama Lord,
May Thy Queen's curse blast me
If I should seek to know
What sect they be!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationஇறைவனோடு பக்தன் இல்லத்திற்கு வரின்
என்ன தொழில் என்று கேட்க விழையின்
உம்மாணை, உம்முன்னோர் ஆணை
தலைதண்டம், தலைதண்டம்
கூடல சங்கமதேவனே, பக்தர்களில்
குலத்தைத் தேடின் உம் ராணி மீது ஆணை.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationదేవసహితుడు భక్తుడిరటికి రాగ
కాయక మేమని ప్రశ్నింతునా?
నీ యాన నీ భక్తుల ఆన
తలని త్తు తలనిత్తు కూడల సంగమదేవ!
భక్తుల కుల మెంతునా నీ రాణివాసమే సాక్షి
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಲಿಂಗಧಾರಿಯಾಗಿ ಭಕ್ತನಾದ ಮೇಲೆ ಒಬ್ಬನು ಬಡಗಿಯಾಗಿರಲಿ, ಒಬ್ಬನು ಮೋಚಿಯಾಗಿರಲಿ, ಒಬ್ಬನು ರೈತನಾಗಿರಲಿ, ಒಬ್ಬ ಬೇಡನಾಗಿರಲಿ-ಎಲ್ಲರೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿ ಸಮಾನರೆಂಬುದು ಶಿವಧರ್ಮದ ಮೊದಲ ನಿಯಮ. ಅಂದಮೇಲೆ ಬೇರೆ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿರುವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ವೈಶ್ಯ ಶೂದ್ರನೆಂದು ಮುಂತಾದ ವರ್ಣತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ಶಿವಧರ್ಮದಲ್ಲಿಯೂ ಎಣಿಸುವುದು, ಅಥವಾ ತಾವು ಶಿವಭಕ್ತರಾಗುವ ಮುನ್ನ ಗಮನಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಜಾತಿಭೇದವನ್ನು ಶಿವಸಮಾಜದಲ್ಲಿಯೂ ಗಮನಿಸುವುದು ನಿಷಿದ್ಧ. ಶಿವಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಯಾರೂ ಭಕ್ತರನ್ನು ನೀವು ಯಾವ ಕಾಯಕ (ಕೆಲಸ, ಕಸುಬು)ದವರೆಂದು ಕೇಳಿಯಾದರೂ-ಆ ಮೂಲಕ-ಇಲ್ಲದ ಒಳಜಾತಿಗಳನ್ನು ಪುನರ್ವಿಂಗಡಿಸುವುದಾಗಲಿ, ಮಾಡುವ ಕಸುಬಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆಯೇ ಮೇಲುಕೀಳೆಂದು ಬಗೆಯುವುದಾಗಲಿ ತಪ್ಪು. ಮರಣದಂಡನೆಗೂ ಅರ್ಹವೆನ್ನುವಷ್ಟು ಉಗ್ರವಾದ ಈ ತಪ್ಪನ್ನು ತಾವೆಂದಿಗೂ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲವೆಂದು ಪಾರ್ವತಿಯ ಮೇಲೆ ಆಣೆಯಿಟ್ಟು ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡುತ್ತಿರುವರು ಬಸವಣ್ಣನವರು. ಶಿವಶರಣರಲ್ಲಿ ಜಾತಿಯನ್ನು ಎಣಿಸಬಾರದೆಂಬುದಕ್ಕೆ ನೋಡಿ ವಚನ 405.
ಶಿವಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ವರ್ಣವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿದರೆ ಉಗ್ರಶಿಕ್ಷೆ. ಒಪ್ಪದಿದ್ದರೆ ಉಗ್ರಶಿಕ್ಷೆ ವೈದಿಕ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ.
ಬಸವಣ್ಣನವರಿಗಿಂತ ಹಿಂದೆ ವರ್ಣವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸಿದವರೆಂದರೆ ವೃಷಭತೀರ್ಥಂಕರ ಮತ್ತು ಗೌತಮಬುದ್ಧರೀರ್ವರು ಮಾತ್ರ. ಆದರೆ ಆ ಪ್ರಥಮ ತೀರ್ಥಂಕರನ ಮಗನಾದ ಭರತನೇ ಜೈನಧರ್ಮದಲ್ಲಿ “ಬ್ರಾಹ್ಮಣ” ಎಂಬ ಒಂದು ಒಳಜಾತಿಯ ವಿಂಗಡಣೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದನೆಂದು ತಿಳಿದುಬರುವುದು.
(ತಲೆದಂಡ : ಮರಣ ಶಿಕ್ಷೆ)
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.