Hindi Translationहरिहर को एक कहो-,
तो मुँह से कीटाणु नहीं गिरते ?
हरि के लिऐ दस प्रलय हैं,
ब्रह्म के लिऐ अनंत प्रलय हैं
यदि तुम जानते हो तो कहो, कि हर केलिए प्रलय है?
समय समय पर प्रलय होते आये हैं,
कूडलसंगमदेव तो सनातन है ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation If you say Hari and Hara are one, will not
Moggots fall from your mouth?
There are ten deaths for Hari, and endless deaths
For Bramha! but if you know
Of any death for Hara, do tell us
Death, never a death for Him:
Ancient of days is Lord
Kūḍala Saṅga !
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationஹரியும், ஹரனும் ஒன்றுதான் எனக்கூறின்
வாயில் நுண் புழுக்கள் சொரியாதோ?
ஹரிக்குப் பத்து பிரளயம், பிரம்மனுக்கு எண்ணற்ற பிரளயம்
ஹரனுக்குப் பிரளயம் உண்டு என வல்லீராயின் நீவிர் கூறுவீர்
அன்றன்று பிரளயம், பிரளயமாம்
நம் கூடல சங்கமதேவன் பழையவனன்றோ!
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationహరిహరులొకటే యనునోట రాలవే తోకవురుగులు
హరి పదిసార్లు చచ్చె బ్రహ్మ చావుకు తుదిలేదు
హరుడెప్పుడైన చచ్చేనేమో! తెలిసిన చెప్పుడయ్యా
అప్పటప్పటికే ప్రళయంబుగాని
ప్రభుడు సనాతనుడు మా నంగమ దేవుడు
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Urdu TranslationTranslated by: Hameed Almas
ಸ್ಥಲ -
ಮಾಹೇಶ್ವರನ ಜ್ಞಾನಿಸ್ಥಲವಿಷಯ -
ಹರಿ-ಹರ
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳುಅಂದಿಗೆ = ; ಅನಂತ = ಅಂತ್ಯ ಇಲ್ಲದ; ಪ್ರಳಯ = ; ಬಾಲಹುಳು = ; ಹರಿಹರ = ;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಶಿವನ ಪಾದಪೂಜೆ ಮಾಡಿ ಅವನ ಕೃಪೆಗೆ ಪಾತ್ರನಾದ ಮಹಾಶಿವಭಕ್ತನು ವಿಷ್ಣು (ನೋಡಿ ವಚನ-538). ಅಂಥ ಶಿವಭಕ್ತವರೇಣ್ಯನ ಸಂಬಂಧವಾಗಿ “ಸುರಿಯವೇ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಬಾಲಹುಳುಗಳು” ಎಂದು ಹೀನವಾಗಿ ನಿಂದಿಸುವಷ್ಟು ಅನಾಗರೀಕರಲ್ಲ ಬಸವಣ್ಣನವರು. ಹರನೇ ಎಲ್ಲ ದೇವರಿಗಿಂತ ಮಹಾದೇವನೆಂದು ಅವರು ಈವರೆಗೆ ಹಲವು ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ಘನತೆಯಿಂದಲೇ ನಿರೂಪಿಸಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿದ್ದೇವೆ.
ಮತ್ತು ಪ್ರಳಯವಿಲ್ಲದ ಶಿವನಿಗೆ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ “ಸದಾಶಿವ”ಶಬ್ದವನ್ನು ಬಳಸಿರುವುದು ಸಮಂಜಸವಲ್ಲ: “ಶಿವಸ್ವರೂಪನಾದ ಪರಶಿವಂಗೊಂದು ತೃಟಿಮಾತ್ರದನಿತೆಂದಾರೋಪಿತವಹುದನಿತರೊಳನಂತ ಸದಾಶಿವರ್ಗಧಿಕಾರ ಸಮಾಪ್ತಿಯಾಗಿ ಬೇರಧಿಕಾರಿಗಳುದಿಸುತ್ತಿರ್ಕುಂ”(ವಿವೇಕಚಿಂತಾಮಣಿ-ಪುಟ-264). “ಸದಾಶಿವ”ಶಬ್ದಕ್ಕೆ ಹರ ಎಂಬ ಪಾಠಾಂತರ ಸಿಗುವುದಾದರೂ -ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ತಿದ್ದುಪಡಿ ನಡೆದಿದೆಯೆಂಬುದನ್ನೇ ಸಮರ್ಥಿಸುವುದು. ಇದು ಬಸವಣ್ಣನವರ ನಿಜವಚನವಲ್ಲ. ನಿಜವಚನವೆಂಬಂತೆ ತೊರಲೋಸುಗವೆ ಹಳೆಯ (ನೋಡಿ ವಚನ 2) ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ದುರುಪಯೋಗಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. (ಇಂಥದೇ ಆದ 568ನೇ ವಚನವನ್ನೂ ನೋಡಿ)
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.