Hindi Translationविरूपाक्ष सम अन्य देव हैं
कहनेवाले के मुँह में
तीक्ष्ण कृपाण भोंकना छोड देंगे?
मिथ्यावादी से श्वानवत् नहीं भुंकवायेंगे?
‘बडे लोग उत्तम हैं’ यों नहीं कहनेवालों को
अश्ववत् नहीं बंधवायेंगे?
गुरु को लघु कहनेवालों को कुचलकर
धूल झोंकना छोड देंगे?
पर ललना लोलुप को कोल्हू में रख न छोडेंगे?
पर धनलोलुप को खंडित नहीं करेंगे-?
कूडलसंगमदेव तव आदेशानुसार
तिंबेर मैलुग तीनों लोकों में
निज मंडली सहित नृत्य करता था ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Will He not surely thrust a whetted blade
Into the mouth of those who say
That there are other gods
Than the odd-eyed God?
Will He not surely make them bark
Dog-like, who deal in lies?
Will he not surely tie them up
Horse-like, who do not say
The greater are the best?
Will he not surely set His foot
Upon their necks and feed them dust,
Who talk of great as small?
Will He not crush them in a mill
Who covet their neighbour's wife?
Will He not chop a lump of fiesh
From those who covet another's goods?
O Kūḍala Saṅgama Lord,
Because of the verdict given by you,
In the three worlds,Mailāra of Pimbēra
Danced with his party
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationநெற்றிக்கண் உள்ளவனும் வேறு கடவுளும் சமம் எனக்
கூறுபவனின் வாயில் ஒளிரும் கூரான
கத்தியை இடாமல் விடுவனோ?
பொய்யுரைப்போனை நாயாகக் குலைக்க
வைக்காமல் விடுவனோ? சான்றோர்
உயர்ந்தோர் என்னாதோரைக் குதிரையாகக்
கட்டமாட்டானோ?
குரு கீழானவர் என்பவனை மிதித்து வாயில்
பொடியைத் தூவாமல் விடுவனோ?
பிறன்மனையை நயப்போரை செக்கிலிட்டுப்
பிழியாமல் இருப்பானோ? பிறர் செல்வத்தை
நயப்போனைப் பிடித்துக் கண்டத்தைக்
கொய்யாமல் விடுவனோ? கூடல சங்கமதேவனே
உம்முடைய ஆணையால் மைலாறு கிராம தேவதையுடன்
நட்புப் பூண்டிருந்தான், மூவுலகத்திலே காணாய்
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationఅసమాక్షునకు సమమంచు పరదైవమును పల్కెడి
వానినోట చురకత్తి పొడవక మానునే?
తప్పు పల్కు వానిని కుక్కగా మొలిగింపడే?
గురుడె గొప్ప అనని వానిని గుఱ్ఱముగ కట్టడే?
గురుని లఘువను వారల నోట దుమ్ము కొట్టక మానునే?
పర స్త్రీ రతులను పట్టి గానుగపెట్టి ద్రిప్పడే?
పరధనంబుల గోరువారిని బట్టి కండలు గోయడే?
సంగమదేవా నీ పల్కిన పల్కుల తొలిమైల
తొలగురా త్రిజగంబుల.
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಈ ವಚನದ ಮುಖ್ಯ ಆಶಯ ಶಿವನಿಗೆ ಸಮಾನವಾದ ದೇವರಿನ್ನೊಂದಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದೇ ಆಗಿದೆ-ಆದರೆ ಇದನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಲು ಪೆಂಬೇರ ಮೈಲಾರನೆಂಬ ಒಂದು ಕ್ಷುದ್ರ ದೈವ ಶಿವನಿಗೆ ಸೇವಾವೃತ್ತಿ ಮಾಡಿದ್ದನ್ನು ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಉದಾಹರಿಸಿರುವುದು ಕ್ಷುಲ್ಲಕವೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಮೇಲಾಗಿ ವಚನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಬಾಯಿಗೆ ತಿವಿಯುವ ಬಾಯಿಗೆ ಮಣ್ಣು ಹೊಯ್ಯುವ ಮುಂತಾದ ಹಿಂಸೆಯ ಮತ್ಸರದ ಬೈಗುಳೇ ತುಂಬಿವೆ. ಗುರು-ಲಘು ಎಂಬ ಶುಷ್ಕ ಪಾಂಡಿತ್ಯದ ಪದಪ್ರಯೋಗವಿದೆ. ಈ ಗುರುಲಘು ಎಂದು ಹಿರಿಯರುತ್ತಮರೆಂದು ಮುಂತಾಗಿ ಅಪ್ರಬುದ್ಧ ಪುನರುಕ್ತಿಗಳಿವೆ. ಇಂಥದೊಂದು ವಚನವನ್ನು ಬಸವಣ್ಣನವರದೆನ್ನಲು ಕಾರಣವೇ ಇಲ್ಲ.
ಹರಿಹರನ ಶಂಕರದಾಸಿಮಯ್ಯನ ರಗಳೆಯಲ್ಲಿ ಬಂದಿರುವ ಪೆಂಬೇರ ಮೈಲಾರನು ಶಂಕರದಾಸಿಮಯ್ಯನಿಗೆ ಆಳಾದನೆಂಬ ಕಥೆಯನ್ನು ದುರ್ಬಳಕೆಮಾಡಿಕೊಂಡು ಈ ವಚನವನ್ನು ಯಾವನೋ ಒಬ್ಬ ಕಟ್ಟಿದಂತಿದೆ. ಬಸವಣ್ಣನವರು 282 ಮತ್ತು 570ನೇ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ಮೈಲಾರನನ್ನು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿರುವುದು ನಿಜ-ಆದರೆ ಅಲ್ಲಿಯ ನವುರಾದ ಹಾಸ್ಯವಾಗಲಿ, ಅನುಭವವಿಸ್ತಾರವಾಗಲಿ, ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯ ಅಚ್ಚುಕಟ್ಟುತನವಾಗಲಿ ಈ ವಚನದಲ್ಲಿಲ್ಲ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.