Hindi Translationश्वान सा उद्वेग से भूँखना अशुभ है,
खोपडी मृत्युवश हो जाती है।-
अतः मत बक हे परधर्मवादी-,
मत बक हे दूषक,
भक्ति तथा प्रेम के लिए जाति सूतक है?
देखो पारस स्पर्श से लोहा सोना बनता है।
मम कूडलसंगमदेव के शरणों में भेद मानने पर
कुंभीपाक नरक अवश्यभांवी है
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Parading the speech of dogs is not
A lucky sign: your skull
Is at the mercy of death!
Do not you prate, O heretics!
Ye critics, do not bark!
In either piety or lust
Is there a taint of caste?
Look, iron turns to gold
At touch of the alchemic stone:
If anybody says
Our Kūḍala Saṅga's Śaraṇās
Are just like common men,
He'll not escape
An arch-hell called
Kumbhi Pātaka!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationஅமங்கலமான, கீழான சொற்களைக் கூறும்
நாவின் சபலத்திற்கு அழிவு வராதோ?
பிறரைக் குறித்து மனம்போன போக்கில் கூறாதீர்
இகழ்ந்து, கீழ்மையாகக் கூறாதீர்
பக்திக்கும், அன்பிற்கும் சாதி தீட்டு உண்டோ?
பரிசவேதி தீண்டிட இரும்பு பொன்னாயிற்று காணாய்
நம் கூடல சங்கனின் அடியாரை அவர், இவர் எனின்
கீழான நரகம் தப்பாது காணாய்.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಶರಣರನ್ನು ಆ ಜಾತಿಯವರು, ಈ ಜಾತಿಯವರೆಂದು ತಾರತಮ್ಯ ಮಾಡಬಾರದು-ಲಿಂಗ ಮುಟ್ಟಿದ ಮೇಲೆ ಕೀಳುಜಾತಿಯವರೂ ಮೇಲುಜಾತಿಯವರಾಗುವರು-ಪರುಷದ ಮಣೆ ಸೋಕಿದ ಕಬ್ಬಿಣವೂ ಚಿನ್ನವಾಗುವಂತೆ, ಮತ್ತು ಪ್ರೇಮಕ್ಕೆ ಹೇಗೆ ಕುಲವಿಲ್ಲವೋ ಹಾಗೆ ಭಕ್ತಿಗೂ ಕುಲವಿಲ್ಲ-ಪ್ರೇಮವೆಂಬುದು ಕುಲವನ್ನು ನೋಡಿ ಬರುವುದಿಲ್ಲ-ಪ್ರೇಮಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಿಯರಲ್ಲಿ ಜಾತಿಭೇದವೆಲ್ಲಿ ಬಂತು ? ಹಾಗೆಯೇ ಭಕ್ತಿಯಿದ್ದ ಕಡೆ ಕುಲವಿಲ್ಲವೆಂಬುದು ಈ ವಚನದ ಅಭಿಪ್ರಾಯ.
ಈ ಜಾತಿಭೇದನಿರಾಕರಣವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವ ವರ್ಣವಾದಿಗಳನ್ನು ಪರವಾದಿಗಳೆಂದು ಕರೆದು-ಅವರನ್ನು ಜಾತಿಭೇದ ಮಾಡಬೇಡಿರೆಂದು ಜಬರಿಸುತ್ತ ಬಾಯಿಗೆ ಬಂದಂತೆ ಮಾತನಾಡಬಾರದೆಂದು ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತ-“ನಾಲಗೆಯ ಸಡಗರ ಡೋವಿಗೆ ಮೃತ್ಯು”-ಎಂದರೆ ಬಾಯಿಕೊಬ್ಬಿ ಮಾತನಾಡಿದರೆ ತಲೆಗೆ ಮೂಲ ಎಂಬ ಗಾದೆಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಗಾದೆ-“ವೇದಂಗಳಂ ಕೇಳು-ನಂಬದೊಡೆ ಬರುನುಡಿಯೊಳಾದ ಫಲವೇನು ? ನಾಲಗೆಯ ಸಡಗರ ಡೋವಿಗಾದುದಪಮೃತ್ಯುವೆಂಬುದು ತಪ್ಪದು” ಎಂದು ಶಿವತತ್ತ್ವ ಚಿಂತಾಮಣಿ (8-6)ಯಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುವುದು. (602-604ನೇ ವಚನಗಳನ್ನು ನೋಡಿ).
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
