Hindi Translationपग पग पर ईश्वर की सौगंध
पग पग पर भक्तों की सौगंध
पग पग पर गुरु की सौगंध लेना अनिश्चित है।
आगे वे शिवपथ के योग्य नहीं होंगे ।
आदि से आगत वचन कहकर, शरणों के साथ परिहास करे,
तो हँसते हुए कुठार भोंक लें
तो वह चुभता नहीं कूडलसंगमदेव?
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation You swear, at every step,
By gods and devotees;
By Gurus, too, at every step:
Worthless such language is!
Henceforth they don't deserve
The Śiva-path! If you
Should trifle with the Śaraṇās and claim
These words come down from immemorial times-,
Should you, in jest
Plunge a dagger into yourself,
Will it not pierce,
O Kūḍala Saṅgama Lord?
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationஅடிக்கடி கடவுள் மீதாணை, அடிக்கடி பக்தர் மீதாணை
அடிக்கடி குருவின் மீதாணை எனும் சொல்லை ஏலான்
பின்பு அவர்கள் சிவநெறியில் செல்லார்
முதலிலிருந்து மொழியப்பட்ட வசனம் என்று
அடியாரைக் கூடிக்களித்து நகையாடின்
அலகு குத்தாமலிருக்குமோ, கூடல சங்கமதேவனே
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationమండలం అడుగడుగున దేవుడే సాక్షి; అడుగడుగున భక్తుడే సాక్షి;
అడుగడుగున గురుడేసాక్షి అనుటయే తప్పు; వారు
శివపథమునకు చెల్లరు సంప్రదాయమని కలిసి
శరణులతో సరసమాడిన; నవ్వుచూ పొడుచుకొన’
కోయకమానునే కత్తి కూడల సంగమదేవా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನತೀರು ನೀಲಕಂಠನೆಂಬ ಪುರಾತನ ಭಕ್ತನೊಮ್ಮೆ ಹೆಂಡತಿಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಲು ಹೋದಾಗ –ಅವನ ಶೀಲವನ್ನು ಶಂಕಿಸಿದ ಆಕೆ ಮುನಿಸಿಕೊಂಡು ಮುಟ್ಟಬೇಡವೆನ್ನುತ್ತ –ಮುಟ್ಟಿದರೆ ಶಿವನಾಣೆ ಎನ್ನುತ್ತಾಳೆ. ಶಿವನಾಣೆಯೆಂದರೆ -ಶಿವನ ಆಜ್ಞೆ ಎಂದರ್ಥ. ಆ ಶರಣನು ಆ ಶಿವನಾಜ್ಞೆಯನ್ನು ಹೇಗೆ ತಾನೆ ಮೀರಿಯಾನು ? ಯೌವನವಿಡೀ ಅವನು ಹೆಂಡತಿಯನ್ನು ಸೋಕಲೇ ಇಲ್ಲ. 70-80ರ ಮುಪ್ಪಿನವರೆಗೂ ಆ ಮುಟ್ಟದ ವ್ರತವನ್ನು ಪರಿಪಾಲಿಸಿದ. ಅದಕ್ಕೆ ಮೆಚ್ಚಿದ ಶಿವನು ವೇಷಾಂತರದಿಂದ ಬಂದು ಉಪಾಯಾಂತರದಿಂದ ಹೆಂಡತಿಯ ಕೈಯನ್ನು ತಿರುನೀಲಕಂಠನು ಹಿಡಿಯುವಂತೆ ಮಾಡಿ ಮರಳಿ ಅವನಿಗೆ ಯೌವನವನ್ನು ದಯಪಾಲಿಸುತ್ತಾನೆ.
ಅಂದರೆ ಶಿವನಾಣೆಯೆಂಬುದು ಅಷ್ಟು ಅನುಲ್ಲಂಘನೀಯ –ಮತ್ತು ಪರಿಪಾಲಿಸಿದರೆ ಅಷ್ಟೂ ಫಲಪ್ರದ. ಆದುದರಿಂದಲೇ ಅದು ಅಸತ್ಯಕ್ಕೆ ಅವಸರಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕಿದವರ ಸಂಬಂಧವಾಗಿ ಎಂದಿಗೂ ಬಳಕೆಯಾಗತಕ್ಕದ್ದಲ್ಲ.
ಮಣ್ಣುಕಲ್ಲಿನ ರಾಜನೊಬ್ಬನ ಆಜ್ಞೆಯನ್ನೇ ಮನುಷ್ಯನು ಅವಜ್ಞೆಯಿಂದ ಕಾಣಲಾಗದೆಂದ ಮೇಲೆ -ಶಿವನ ಮೇಲೆ. ಭಕ್ತನ ಮೇಲೆ. ಶರಣನ ಮೇಲೆ. ಗುರುವಿನ ಮೇಲೆ ಆಣೆಯಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಷ್ಟು ಸದರವಲ್ಲ. ಇಟ್ಟುಕೊಂಡ ಆಣೆಗೆ ತಪ್ಪಿದವನು ಅಪರಾಧಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ –ಎಂಬುದು ಬಸವಣ್ಣನವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ. ಹಿಂದಿನವರೆಲ್ಲಾ ಬಳಸಿದ ರೂಢಿಯ ಮಾತೆಂದು ಹಗುರವಾಗಿ ಭಾವಿಸಿ ಮಹನೀಯರ ಹೆಸರನ್ನು ಆಣೆಗಾಗಿ ಬಳಸಬಾರದೆಂದು ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಕೊಟ್ಟಿರುವ –“ನಗುತಲಿರದುಕೊಂಡರಲಗು ನಡದಿಹುದೇ” ಎಂಬ ಉಪಮಾನ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ನಾಟುವಂತಿದೆ.
“ನೀ ಕೊಟ್ಟ ದ್ರವ್ಯವ ನಿಮಗಲ್ಲದೆ ಮತ್ತೊಂದು ಕ್ರೀಯ ಮಾಡೆನು, ನಿಮ್ಮ ಸೊಮ್ಮಿಂಗೆ ಸಲಿಸುವೆನು ನಿಮ್ಮಾಣೆ” (ನೋಡಿ ವಚನ 711) ಎಂದೂ, “ನೀನೊಲ್ಲದವರ ಹಿಡಿದೆನಾದರೆ ನಿಮ್ಮ ಪಾದದಾಣೆ” (ನೋಡಿ ವಚನ 787) ಎಂದು ಮುಂತಾಗಿ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಶಿವನ ಮೇಲೆ ಆಣೆಯಿಟ್ಟು ಕೊಂಡಿರುವರು –ಅದಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ಅವರು ಸದಾಕಾಲ ಭಕ್ತಿವಂತರಾಗಿ ತಮ್ಮ ಸಕಲೈಶ್ವರ್ಯವನ್ನೂ ಶಿವಕಾರ್ಯಕ್ಕಾಗಿಯೇ ವೆಚ್ಚಮಾಡುತ್ತ, ಶಿವಶರಣರ ಆಜ್ಞಾನುವರ್ತಿಗಳಾಗಿಯೇ ಘನತರವಾದೊಂದು ಜೀವನವನ್ನು ನಡೆಸಿಯೂ ಇರುವರು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.