ಹುಟ್ಟುವಲ್ಲಿ ಭವಿ, ಮರಳಿ ಭಕ್ತನ ಮಾಡಿ, ಪೂರ್ವಾಶ್ರಮವ ಕಳೆದು,
ಹೊಂದುವಲ್ಲಿ ಭವಿಯಾಗಿ ಹೋಹರೆ ಮುಟ್ಟಲಾಗದು.
ಅವನ ಮುಟ್ಟಿದವ ಮುನ್ನವೆ ವ್ರತಗೇಡಿ,
ಅವನ ಶ್ರಾದ್ಧಕಾಲವೆ ಶ್ವಾನಮಾಂಸ,
ಕ್ರಿಯಾಕಾಲವೆ ಕ್ರಿಮಿಗಳು; ತದ್ದಿನವೆ ಮದ್ಯಮಾಂಸ!
ಇದು ಕಾರಣ; ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ,
ಅವನ ಮನೆಯ ವಿಚಾರಿಸದೆ ಹೊಕ್ಕವಂಗೆ ನಾಯಕನರಕ!
Hindi Translationजन्मते भवि, फिर भक्त बन पूर्वाश्रय छोड
मृत्यु स्पर्शी समय भवि बननेवाले का स्पर्श नहीं करना चाहिए ।
उसका स्पर्श करनेवाला पहले ही व्रतभ्रष्ट है
उसका श्रद्धाकाल ही श्वान माँस है,
क्रिया – कर्म क्षुद्र कीट है, श्राद्ध, मद्य, माँस है
अतः कूडलसंगमदेव बिना विचारे
उसके घर में प्रविष्ट होनेवाले को नायक नरक मिलेगा ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation They are not to be touched
Who heaten at their birth
Turn holy afterwards,
Wash off the old impurities, and then
Are heathen once again at death!
Whoever touches him has broken vows;
His obsequies are flesh of dog;
The rites that he performs are worms;
His mourning is liquor and meat!
Therefore, O Kūḍala Saṅgama Lord,
For one who toughtlessly
Visits his house, sure arch-hell gapes!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationநெறியிலியாகப் பிறந்து, மீண்டும் பக்தனாகி
முந்தைய நிலையகன்ற நிலையில் மீண்டும்
நெறியற்று இருப்போருடன் கூடுதல் கூடாது
அவனுடன் சேரின் நோன்பிலியாவான்
அவன் திதி அளிக்கும் நேரம் நாயின் ஊன் ஆகும்
கர்மம் செய்யும் நேரம் கிருமிகளாம். திதியே கள், ஊன் ஆகும்
இதனால் கூடல சங்கம தேவனே, ஆராயாது அவன்
இல்லம் செல்வோனுக்குக் கீழான நரகமன்றோ.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationపుట్టుకతో భవియయ్యు పూర్వాశ్రమము విడిచి
భక్తుడై పొందికతో మఱల భవిjైుపోయెనా!
వానిని ముట్టరాదు; వానిని ముట్టుటకు ముందే
వ్రతముచెడు వాని శ్రాద్ధపిండము కుక్క కండ
క్రియాకారమే క్రిములు తద్దినమే మద్యమాంసము!
కాన దేవా! విచారింపక వాని యింటబడ నరకమగు.
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಹುಟ್ಟುತ್ತ ಎಲ್ಲರೂ ಭವಿಗಳೇ -ಲಿಂಗಧಾರಣೆಯಾದಮೇಲೆ ಭಕ್ತರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಅಥವಾ ಮತಾಂತರವಾದವರಾದರೆ ಲಿಂಗಧಾರಣೆಯಾಗುವವರೆಗೆ ಭವಿಗಳು -ಲಿಂಗಧಾರಣೆಯಾದಮೇಲೆ ಲಿಂಗವಂತರು, ಹೇಗೂ ಈ ಶಿವಧರ್ಮದವರು ಯಾರೇ ಆಗಲಿ ಸಾಯು(ತ್ತಿರು)ವಾಗ ಭವಿಯಾಗಬಾರದೆಂಬುದು (ಅಂದರೆ ಲಿಂಗದಿಂದ ಅಗಲಬಾರದೆಂಬುದು) ಈ ವಚನದ ಅಭಿಪ್ರಾಯ.
ಈ ಅಭಿಪ್ರಾಯವನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಲು ಈ ಮುಂದಿನ ವಿವರವನ್ನು ಗಮನಿಸುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದು :
ಭೂಗತದೇವಾಲಯವನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ಅಲ್ಲಮಪ್ರಭುವಿಗೆ ಅಲ್ಲಿದ್ದ ಅನಿಮಿಷನು ತನ್ನ ಕೈಯ ಲಿಂಗವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಪ್ರಾಣಬಿಟ್ಟನೆಂಬುದು ಶೂನ್ಯಸಂಪಾದನೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಭುಲಿಂಗಲೀಲೆಯಲ್ಲಿ –ಇತರ ಹಲವು ವೀರಶೈವ ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧವೇ ಆಗಿದೆ.
ಅಂದರೆ (ಅನಿಮಿಷ)ಗುರು ಸಾಯುವಾಗ ತನ್ನ ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನೇ ಶಿಷ್ಯ(ಅಲ್ಲಮ)ನಿಗೆ ಕೊಡುವಂಥ –ಅದನ್ನು ಆ ಶಿಷ್ಯನು ಇಷ್ಟಲಿಂಗವಾಗಿಯೇ ಸ್ವೀಕರಿಸುವಂಥ ಒಂದು ಸಂಪ್ರದಾಯ ಬಸವಾದಿ ಪ್ರಮಥರ ಕಾಲಕ್ಕೇ (ಕ್ವಚಿತ್ತಾಗಿಯಾಗಲಿ) ಇತ್ತೆಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟ.
ಅಂತೆಯೇ ತಂದೆ ಸಾಯುವಾಗ ಅವನ ಲಿಂಗವನ್ನು ಮಗನೂ ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸುವುದೂ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. (ನೋಡಿ ಮುಂದೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸುವ ವಚನವನ್ನು). ಇದನ್ನೆಲ್ಲಾ ಬಸವೋತ್ತರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿಷೇಧಿಸಲಾಯಿತು. 15ನೇ ಶತಮಾನದ ಗುಬ್ಬಿ ಮಲ್ಲಣ್ಣನ ಕಾಲಕ್ಕಂತೂ ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಕಟುವಾದ ಟೀಕೆಗೆ ಒಳಗಾಯಿತು. ನೋಡಿ :
“ಪಿತನಾಚಾರವನುದ್ದರಿಸುವಾತ ಪುತ್ರನಲ್ಲದೆ ಗತಿಗೆಡಿಸುವಾತ ಪುತ್ರನಲ್ಲ. ಅದೆಂತೆಂದಡೆ –ತಂದೆಯಂಗದ ಮೇಲಣ ಲಿಂಗವ ಹಿಂಗಿಸಿ ತಾನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಆತನ ಸುಡುವ ಪ್ರಾಣಿಗಳು ನೀವು ಕೇಳಿರೇ -ಹೋದಾತ ಭೂತಪ್ರಾಣಿ. ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಾತ ಪ್ರೇತಲಿಂಗಸಂಸ್ಕಾರಿ. ಇದಕ್ಕೆ ಆಗಮಸಾಕ್ಷಿ : “ಪ್ರೇತಲಿಂಗಸ್ಯ ಸಂಸ್ಕಾರೀ ಭೂತಪ್ರಾಣಿಷು ಜಾಯತೇ | ಸುಪ್ರಭಾತೇ ಮುಖಂ ದೃಷ್ಟ್ವಾ ಕೋಟಿ ಜನ್ಮನಿ ಸೂಕರಃ” –ಎಂದುದಾಗಿ ಗುರುವಾಗಿ ಲಿಂಗಸಾಹಿತ್ಯವ ಮಾಡಿದಾತಂಗೆಯೂ ಮಾಡಿಸಿಕೊಂಡಾತಂಗೆಯೂ ಇವರಿಬ್ಬರ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಕುಳ್ಳಿರ್ದು ಮಾಡಿಸಿದವರಿಗೆಯೂ ಇಂತೀ ತ್ರಿವಿಧಕ್ಕೆ ಕೋಟಿಜನ್ಮ ನರಕ ತಪ್ಪದು ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವ” (ಗಣಭಾಷಿತರತ್ನಮಾಲೆ -ಪುಟ 148,ಪ್ರಕಟಣೆ 1948),
ತಮಾಷೆಯೆಂದರೆ ಈ ಮೇಲಣ ವಚನ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿಯೇ ಇದೆ. ಇದರ ಲಯಹೀನ ನೀರಸ ಭಾಷೆ ತನಗೆ ತಾನೆ ಹೇಳುತ್ತಿದೆ-ಇದು ಬಸವಣ್ಣನವರ ನಿಜವಚನವಲ್ಲವೆಂದು. ವೀರಶೈವರಲ್ಲಿ ಗುಬ್ಬಿ ಮಲ್ಲಣ್ಣನು ಮಹಾಪ್ರಕ್ಷೇಪಕನೆಂಬುದನ್ನು ಮರೆಯದಿರಿ, ಇವನು ಇನ್ನೊಬ್ಬ ಕೆಂಚವೀರಣ್ಣೊಡೆಯ.
ಈ ಹಿನ್ನಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ 677ನೇ ವಚನವನ್ನು ವಿವೇಚಿಸಿದ್ದೇ ಆದರೆ-ಕೋಟಾವಚನವೆಂದೇ ಹೇಳದೆ ಗತ್ಯಂತರವಿಲ್ಲ. ಅಂದರೆ ಪ್ರೇತಲಿಂಗಸಂಸ್ಕಾರವನ್ನು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಒಪ್ಪಿದ್ದರೆಂಬುದನ್ನು ಇದರ ಅರ್ಥವಲ್ಲ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.