Hindi Translationऊर्धव ध्वज पहराऊँगा जिससे जग जाने
कि देहांत तक सेवा करूँगा ।
मेरे तन, मन, धन माँगो,
माँगने में अशक्त हे भीरु, तुम माँगो
यह विरद सार्थक है, कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation So that the world may know,
I hoist the flag aloft:
I do my obligations till
The body perishes.
Do you hear me: you ought to ask
For my body, mind and wealth-
You coward who cannot ask:
This title does fit you,
O Kūḍala Saṅgama Lord!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationமாகேசுவரனின் பக்தத்தலம்
உலகறிய கோயில் கோபுரத்தைக் கட்டுவேன்
என் உடல் அழியும் வரையில் செய்வேன்
என் உடல், மனம், செல்வத்தை வேண்டுவாய்
வேண்டவியலாத பேடியே
நீ கேளாய், இவ்விருது ஐயத்திற்கு உரியதன்றோ
கூடல சங்கமதேவனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationజగమరయ నుప్పర గుడికట్టెద;
కాయముడుగునందాక కష్టింతు;
నా తనుమనధనముల వేడదగు
వేడజాలనిపందా! నీ వడుగుమ;
ఈ బిరుదు కూడె కూడల సంగమదేవా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Urdu TranslationTranslated by: Hameed Almas
ಸ್ಥಲ -
ಮಾಹೇಶ್ವರನ ಭಕ್ತಸ್ಥಲವಿಷಯ -
ತನುಮನ
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳು
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಈ ವಚನದ ಸರಳಾನುವಾದ : ಎತ್ತರವಾಗಿ ಧ್ವಜಪಟವನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಸಾರಿ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದೇನೆ ಎಲ್ಲರೂ ಕೇಳಿ : ನನ್ನ ಈ ದೇಹ ಬಿದ್ದು ಹೋಗುವವರೆಗೆ ದಾನದಾಸೋಹ ಮಾಡುವ ಸಂಕಲ್ಪ ನನ್ನದು. ನನ್ನ ತನು ಮನ ಧನದಲ್ಲಿ ಬೇಕಾದ್ದನ್ನು ಬೇಕಾದವರು ಕೇಳಿ ಪಡೆಯಿರಿ. ನೇರವಾಗಿ ಬಂದು ಬೇಡಲಾರದ ಹೇಡಿ ಶಿವನೇ, ನೀನೂ ಕೇಳು-ಎನ್ನುವರು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಪ್ರತಿಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕವಾಗಿ.
ಇಲ್ಲಿ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಅಂಶವೆಂದರೆ-ಅವರು ಶಿವನನ್ನು ಬೇಡುವುದಿಲ್ಲ –ಅವನಿಗೇ ಕೊಡುವಂಥ ಹುಮ್ಮಸ್ಸು ಅವರಿಗಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಭಕ್ತರು ತಮಗೆ ಅದು ಬೇಕು ಇದು ಬೇಕು ಎಂದು ಶಿವನನ್ನು ಬೇಡುವವರೇ. ಬಸವಣ್ಣನವರದು ಕೊಟ್ಟ ಕೈಯೇ ಹೊರತು ಬೇಡಿದ ಕೈಯಲ್ಲ-ಅವರು ಭಕ್ತವೃಂದಕ್ಕಂತೂ ಕಲ್ಪವೃಕ್ಷವಾಗಿದ್ದರು.
ಮತ್ತು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಭೀಮನ ಪ್ರಕಾರ ಮಾಡಿದ್ದರೆಂಬ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಈ ಮುಂದಿನಂತಿವೆ :(1) ಮೃಡನನಾದೊಡೆಯೊಂದು ಬಾರಿಗೆ ಕಡಗಿ ಬೇಡದ ಭಾಷೆ (2) ಏನನಾದೊಡೆ ಬಯಸಿದೊಡವೆಗಳನಡಿಯಿಡದೀವುದು (ಬಸವಪುರಾಣ 8-2) (3) ಭಕ್ತರ ಸಲುಗೆಯಂ ಸಲಿಸುವುದು ಭಾಷೆ (ಅದೇ 8-3) ಮತ್ತು ಸ್ವತಃ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಪ್ರಕಾರ: (4) ಎಂಬತ್ತು ನಾಲ್ಕು ಲಕ್ಷ ಮುಖದೊಳಗೊಂದೇ ಮುಖವಾಗಿ ಕಾಡಿ ನೋಡೆನ್ನನು, ಬೇಡಿ ನೋಡೆನ್ನನು, ಬೇಡದಿರ್ದಡೆ ಅಯ್ಯ ನಿಮಗೆ ಪ್ರಮಥರಾಣೆ (ನೋಡಿ ವಚನ 432) (5) ಕಂದಿದೆನಯ್ಯ ಎನ್ನ ತನು ಮನ ಧನವ ಬೇಡುವರಿಲ್ಲದೆ ಕಾಡುವ ಬೇಡುವ ಶರಣರ ತಂದು ಕಾಡಿಸು ಬೇಡಿಸು (ನೋಡಿ ವಚನ 433) ನೋಡಿ ವಚನ 710).
ಈ ಕೊನೆಯ ವಚನಕ್ಕಾಗಿ ಮಡಿವಾಳ ಮಾಚಯ್ಯನು-“ಮಲಹರಾರ್ಚಕರಧಮರೇ ? ನೀ ಬಲು ಧನಿಕನೇ ? ಬೇಳ್ಪರಿಲ್ಲದೆ ಹೇಗೆ ಬಡವಾದೈ” ಎಂದು ಬಸವಣ್ಣನವರನ್ನು –ಅವರದು ಅಹಂಕಾರವೆಂದು –ಉಗ್ರವಾಗಿ ಖಂಡಿಸಿದ್ದು ಉಂಟು (ನೋಡಿ ಬಸವಪುರಾಣ 22-54).
ಬಸವಣ್ಣನವರು ಇನ್ನೂ ಹದಿನಾರರ ಹರೆಯದಲ್ಲೇ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ಬಂದು ಬಿಜ್ಜಳನ ಭಂಡಾರದಲ್ಲಿ ಸಂಬಳಕ್ಕೆ ಸೇರಿದರು. ಮೇಲಾಗಿ ಅಲ್ಲಿ ಭಂಡಾರಿಯಾಗಿದ್ದ ಸಿದ್ಧದಂಡಾಧಿಪನು ಬಸವಣ್ಣನವರನ್ನು ತನ್ನ ಅಳಿಯನನ್ನಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆಗ ಅವರು ಮಹಾಶ್ರೀಮಂತರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಆ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯ ಮಧ್ಯೆ ಬಸವಣ್ಣನವರಿಗೆ “ಅಯ್ಯಲಾ ಇಂತಪ್ಪನರ್ಘ್ಯಮಂ ಭಕ್ತರ್ಗೆ ಕಯ್ಯಾರೆ ಕುಡಲಿಲ್ಲ ಪರಮಶಿವಭಕ್ತರ್ಗೆ. ಎಂದೋ ಮಹೇಶರ್ಗೆ ಸೇರಿಸುವೆನೆಂತಿದಂ (ಬ.ರಾ.ದೇ. ರಗಳೆ 5ನೇ ಸ್ಥಳದ ಕೊನೆಗೆ) ಎಂಬುದೇ ಚಿಂತೆಯಾಗಿತ್ತು. ಸಿದ್ಧ ದಂಡಾಧಿಪನು ಅಪುತ್ರಕನಾಗಿ ಸತ್ತಮೇಲಂತೂ ಅವನ ಐಶ್ವರ್ಯವೆಲ್ಲಾ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಸ್ವತ್ತೇ ಆಯಿತು. ಮೇಲಾಗಿ ಬಿಜ್ಜಳನು ಸಿದ್ಧರಸನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಬಸವಣ್ಣನವರನ್ನೇ ಭಂಡಾರಿಯನ್ನಾಗಿಯೂ ನೇಮಿಸಿದ. ಆ ಸುವರ್ಣಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಶಿವಭಕ್ತರಿಗೆ ಮತ್ತು ಶಿವಕಾರ್ಯಗಳಿಗೇ ತಮ್ಮ ಐಶ್ವರ್ಯವೆಲ್ಲಾ ಮೀಸಲೆಂದು ಸಾರಿ –ಎಷ್ಟು ದಾನ ಮಾಡಿದರೂ ಅವರಿಗೆ ತಣಿವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಇಂಥದೊಂದು ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಹಾಡಿದ್ದೀ ವಚನ.
ವಿ : ಬಸವಣ್ಣನವರು ತಾವು ವಾಸವಾಗಿದ್ದ ಮನೆಯ ಮೇಲೆ ಎತ್ತರವಾದೊಂದು ಧ್ವಜಪಟವನ್ನು ಕಟ್ಟಿದ್ದರು-ಯಾರಾದರೂ ಬಂದು ಏನನ್ನಾದರೂ ಅಲ್ಲಿ ಬೇಡಿ ಪಡೆಯಬಹುದೆಂದು ಕೈಬೀಸಿ ಕರೆಯುವಂತೆ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.