Hindi Translationगुरु के रूठने पर एक दिन सहूँगा;
लिंग के रूठने पर आधा दिन सहूँगा;
जंगम के रूठने पर क्षण मात्र सहूँ,
तो मेरे प्राण निकल जायेंगे कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Should Guru rage, I stand it for one day;
Should Liṅga rage, I stand it for half a day;
Should Jaṅgama be angry, and I
Should stand it for a moment, let
My breath depart,
O Kūḍala Saṅgama Lord;
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationகுரு சினந்தால் ஒரு நாள் பொறுப்பேன்
இலிங்கம் சினந்தால் நாள்தோறும் பொறுப்பேன்
ஜங்கமர் சினந்தால் ஒருகணம்கூட
பொறுக்கவில்லை எனின், என்உயிரை
அகற்றுவயாய் கூடல சங்கமதேவனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಒಮ್ಮೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬೀಳದೆ ಹೋಗಬಹುದಾದಂಥ, ಅತಿಥಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಠಾತ್ತಾಗಿ ಬರುವ, ಬಂದು ನಿಲ್ಲದೇ ಹೋಗುವ ಜಂಗಮವನ್ನು ಉಪಚರಿಸುವಾಗ–ತನ್ನಿಂದೇನಾದರೂ ಅಪಚಾರವಾದೀತೆಂದು ಭಕ್ತನು ಬಹಳ ಎಚ್ಚರವಾಗಿರಬೇಕು. ಹಾಗೂ ಅಪಚಾರವಾಯಿತೋ ಆ ಕ್ಷಣವೇ ಕ್ಷಮೆ ಕೇಳಬೇಕು.
ಹೀಗೆ ಜಂಗಮ ಮರಳಿ ಕೈಗೆ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲವೆಂಬ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಅಲ್ಲ –ಗುರುಸೇವೆ ಸಾರ್ಥಕವಾಗುವುದು ವ್ಯಷ್ಟಿಸಿದ್ಧಿರೂಪವಾದ ಲಿಂಗಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ, ಈ ಗುರುಸೇವೆ ಲಿಂಗಪೂಜೆಗಳೆರಡೂ ಸಾರ್ಥಕವಾಗುವುದು. ಸಮಷ್ಟಿಸಿದ್ಧಿರೂಪವಾದ ಜಂಗಮದಾಸೋಹದಲ್ಲಿ –ಎಂಬ ಅನ್ವಯಿಕ ತತ್ತ್ವಾತಿಶಯದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದಲೂ ಜಂಗಮಾಪಚಾರವಾಗಬಾರದು.
ಆದ್ದರಿಂದಲೇ –ಜಂಗಮ ಮುನಿದರೆ ಕ್ಷಣಮಾತ್ರ ತಾಳಿದೆನಾದರೆ ಎನ್ನ ಪ್ರಾಣದ ಹೋಕು” ಎಂದಿರುವರು ಬಸವಣ್ಣನವರು. ಈ ವಚನವನ್ನೇ ಆಧಾರಮಾಡಿಕೊಂಡು ಜಂಗಮವು ಅಪಚಾರದಿಂದ ಅಗಲಿದರೆ ಬಸವಣ್ಣನವರಿಗೆ ಪ್ರಾಣವೇ ಹೋಯಿತು, ಮರಳಿ ಜಂಗಮ ಬಂದರೆ ಪ್ರಾಣ ಬಂದಿತೆಂಬಂತೆ ಹಲವು ಪವಾಡ ಕಥೆಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿವೆ ಬಸವಪುರಾಣದಲ್ಲಿ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.