Hindi Translationमेरे कर्ता तव प्रमथों ने
भृत्य समझ मुझे पाला
वह सुख सालोक्य, सामिप्य, सारुप्य
तथा सायुज्यवत् नहीं है
सुनिए कूडलसंग के शरणों के
भुक्तावशेष से पालित वह सुख ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation My joy in that Thy Śaraṇās
Have fostered me,
As masters do their slaves,
Is not as is the joy
Of sālōkya,sāmipya,sārūpya,sāyujjya:
Here me, my joy
Is that Kūḍala Saṅga''s Śaraṇās
Have fostered me on what is left
Out of their offerings!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationஉடையர், உம் கணங்கள், என்னைத்
தொண்டனாகச் செய்து உதவிய இன்பமானது
ஸாலோக்கியம், ஸாமிப்யம், ஸாரூப்யம், ஸாயுஜ்யம்
என்னுமிவற்றைப் போல அல்ல ஐயனே, கேளாய
கூடலசங்கனின் அடியார், தம் பிரசாதத்தை
அளித்து அருளும் இன்பம்!
பக்தனின் பிராணலிங்கித்தலம்
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationకర్తలు నీ గణములు నన్ను దాసునిజేసి
సాకిన సుఖము సాలోక్య సామీప్య సారూప్య
సాయుజ్యములకు సరిరాదు వినవయ్యా
సంగని శరణులు ప్రసాదమిచ్చి
పెంచెడి సుఖము నే నేమందునయ్యా?
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಬಸವಣ್ಣನವರಿಗೆ ಶಿವನು ಒಂದು ತಾತ್ವಿಕ ಸತ್ಯವಷ್ಟೆ-ಅವರಿಗೆ ಗಟ್ಟಿಮುಟ್ಟಾದ ಸತ್ಯಗಳೆಂದರೆ (ಭಕ್ತ-ಜಂಗಮ ಮತ್ತು) ಶರಣರಷ್ಟೆ-ಎಂಬುದಾಗಿ 444ನೇ ವಚನದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಣಯಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದೇ ನಿರ್ಣಯಕ್ಕೆ ಒತ್ತನ್ನು ಕೊಡುವುದು ಈ ವಚನ ಕೂಡ.
ಅವರ ಮಾತು ಇದು : ಗಣಂ(ಶರಣರು)ಗಳೇ ನನಗೆ ಒಡೆಯರು, ಅವರೇ ನನ್ನನ್ನು ತಮ್ಮ ಗುಲಾಮನನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಸಲಹುತ್ತಿರುವರು. ಹೀಗೆ ಶರಣರಿಗೆ ಗುಲಾಮನಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಯಾವ ಆನಂದ ನನ್ನದಾಗಿದೆಯೋ-ಆ ಆನಂದವು-ನಾನು ಕೈಲಾಸಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಶಿವನನ್ನು ಕಣ್ಣಿಂದ ಕಂಡರೂ, ಅವನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿಯೇ ಇದ್ದರೂ, ಅವನ ರೂಪವನ್ನೇ ಧರಿಸಿ ಅವನಂತೆಯೇ ಆದರೂ, ಅವನಲ್ಲಿಯೇ ಲೀನವಾದರೂ-ನನಗಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
ಶಿವಶರಣರು ನನ್ನನ್ನು ವಾತ್ಸಲ್ಯದಿಂದ ಬಳಿಗೆ ಕರೆದು ತಮ್ಮ ಪ್ರಸಾದದ ತುತ್ತನ್ನಿಕ್ಕಿದಾಗ ನನಗಾಗುವ ಶಿವಾನಂದ ಮತ್ತಾವುದರಿಂದಲೂ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ-ಎನ್ನುವರು ಬಸವಣ್ಣನವರು. ಕಾಣದ ಶಿವನನ್ನು ಕಂಡೆನೆಂಬುದರಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಅದ್ಭುತವಿಲ್ಲ-ಕಂಡ ಶರಣರನ್ನು ವಿನಯದಿಂದ ಕಂಡು-ಅವರ ಇರಾದೆಯಂತೆ ಲೋಕಸೇವೆ ಮಾಡಿ-ಅವರ ಪ್ರಸಾದಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರನಾಗುವುದೇ ಅದ್ಭುತಕ್ಕೆ ಅದ್ಭುತ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.