Hindi Translationदेखो, प्राचीन महापुरुषों के पंथ
किसी और के लिए साध्य नहीं हो सकते ।
सुंदर मैलार के श्रुंगार सा,
वेश्या की जूठन खानेवाली दासी के जीवन सा,
कूडलसंग के शरणों से अनभिज्ञ भग्नों को,
मैं उन्हें जानता हूँ, उन्हें नहीं चाहता, वे शिवपथ के योग्य नहीं हैं ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Behold, none else can gain
The paths of the pioneer of old!
I know the others who have quit
Not knowing Kūḍala Saṅgana Śaraṇas.
And therefore disapprove of them-
They were not worthy of the Śiva path:
Their beauty was the beauty of
A scarecrow dressed to look a god;
Their life, a maid’s
Eating a harlot’s crumbs!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationமுன்னோரின் வழிகள் இனி
எவருக்கும் பொருந்தாது காணாய்
அறிந்துள்ளதால் அவர்களை ஏற்பதற்கில்லை
சிவநெறியிலே செல்லார்
ஒளிரும் மயிலாரு இலிங்க ஒப்பனையனையதாம்
பரத்தையின் வாய் மிச்சிலை உண்ணும்
அடிமையின் வாழ்வனையதாம்
கூடல சங்கனின் அடியாரை அறியாது
எஞ்சியுள்ள முறையற்றோருக்கு ஐயனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationముందటి ఆద్యులపథ మది యెవ్వనికీ అలవడదయ్యా!
తెలిసితి కాన మెచ్చలేను; వారు శివపథమునకు చెల్లరు
మెరుగు మైలారుని సింగారమువలే; లంజ నోటి
తమ్మ నములుదాసి సంసారమువలె; శరణుల
తెలియని భంగవ్రతులు శివపథమునకు చెల్లరయ్యా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಪುರಾತನ ಶಿವಶರಣರ ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವುದು (ಇನ್ನು) ಯಾರಿಗೂ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. (ಹೀಗೆ ಪುರಾತನರ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಲಾರದವರನ್ನು) ಶಿವನು ಬಲ್ಲನು. ಅವರನ್ನು ಶಿವನು ಅನುಗ್ರಹಿಸಲೊಲ್ಲನು. ಇಂಥ ಭಂಗಿತರು ಮೈಲಾರನ ಪ್ರತಿಮೆಯಂತೆ ಮೇಲೆ ಮೇಲೆ ರಂಗಾಗಿ ಕಂಡರೂ ಒಳಗೆಲ್ಲಾ ಟೊಳ್ಳು. ಸೂಳೆಯ ಎಂಜಲನ್ನು ತಿಂದು ಬದುಕುವ ಅವಳ ದಾಸಿಯ ಬಾಳಿನಂತೆ ಹೇಯವಾದುದು -ಶರಣರನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸದ ಜನರ ಬಾಳು.
ಎಂದು ಮುಂತಾಗಿ ರಕ್ಷಣಾತ್ಮಕವಾಗಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಬರೆಯಬಹುದಾದರೂ –ಈ ವಚನ ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಒಂದು ಪ್ರಕ್ಷಿಪ್ತ ವಚನ-ಬಸವಣ್ಣನವರ ನಿಜವಚನವಲ್ಲ. “ಮುನ್ನಿನ ಅದ್ಯರ” ಎಂದು ಮುಂತಾದ ಪದ ಪ್ರಯೋಗ ಬಸವಣ್ಣನವರದಲ್ಲ-ನೋಡಿ ವಚನ 172, 292, 314, 603, 844, ವಾಸ್ತವವಾಗಿ 844ನೇ ವಚನವೇ ಈ ಪ್ರಕ್ಷಿಪ್ತವಚನಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರಣೆ ಕೊಟ್ಟಿರುವಂತಿದೆ. ಈ ಪ್ರಕ್ಷೇಪಕಾರನು ಬಸವಣ್ಣನವರ 282ನೇ ವಚನವನ್ನೂ ಆಂಶಿಕವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿರುವನು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.