Hindi Translationव्याघ्र का दूध व्याघ्र – शावक पीता है,
वन के हरिण नहीं पीता है।
योद्धा के पैर का कड़ा वीर को छोड,
औरों को नहीं पहनाना चाहिए ।
हीन मना लोभी की नाक
आदंत काटेंगे कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation A tiger's milk is for the tiger's cub;
A wild deer will not drink it.
A warrior's anklets are only for
The daughty man...Lord Kūḍala Saṅgama
Shall chop the nose of those
Who entertain a sordid greed,
Until their teeth show out!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationபுலியின் பால் புலிக்கல்லது வயலிலுள்ள மானால் அருந்தவியலாது
கீழ்மையான விருப்பம் உடையோரின் மூக்கை
பல் தெரியுமாறு கொய்வான் கூடல சங்கமதேவன்
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಶಿವಧರ್ಮವೆನ್ನುವುದು ಶೂರಸಾಹಸಿಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸ್ವೀಕಾರಾರ್ಹವಾದುದು. ಅದೆಂದಿಗೂ ಹೇಡಿಗಳಿಗೆ ದಕ್ಕದು.
ಸರ್ವಸಮಾನತೆ-ಕಾಯಕ-ದಾಸೋಹವೆಂಬ ಮೂರು ಶಿಖರಗಳಿಂದ ಘಟ್ಟ ಘಟ್ಟವಾಗಿ ಸರಿಮಿಗಿಲಾಗಿ ಸುಂದರವಾಗಿರುವ ಶಿವಧರ್ಮಶ್ರೀಗಿರಿಯನ್ನು ಅಂತರಂಗ ಬಹಿರಂಗ ಬಲಿಷ್ಠವಲ್ಲದವನು ಹೇಗೆ ತಾನೇ ಆರೋಹಣಮಾಡಿಯಾನು ?
ಹುಲಿಯ ಹಾಲು ಹುಲಿಯ ಮರಿಗಳಿಗೆ ಹೇಗೆ ಮೀಸಲೋ ಅಳ್ಳೆದೆಯ ಜಿಂಕೆಯ ಮರಿಗಳಿಗಲ್ಲವೋ ಹಾಗೆ, ಮತ್ತು ಕಡುಗಲಿಯ ಕಾಲಿನ ಬಿರುದಿನ ಕಡಗ ಹೇಗೆ ಮಹಾವೀರನಿಗೇ ಅಲಂಕಾರವೋ ಹೇಡಿಗಲ್ಲಿವೋ ಹಾಗೆ-ಗುರು ಕೊಟ್ಟ ಲಿಂಗವು ಶಿವಧರ್ಮನಿಷ್ಠನೂ ತ್ಯಾಗವೀರನೂ ಆದವನ ಅಂಗದ ಮೇಲೆ ರಾರಾಜಿಸುವುದು –ದುರಾಶೆಯ ದುಷ್ಕರ್ಮಿಯ ಮಾಂಸಮಯನ ಅಂಗದ ಮೇಲಲ್ಲ.
ಬಸವಣ್ಣನವರಿಗೆ ಲಿಂಗದ ಬಗ್ಗೆ ಪೂಜ್ಯಭಾವವೂ, ಲಿಂಗಧಾರಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿಶ್ವಾಸವೂ ಅಪರಿಮಿತವಾಗಿಯೇ ಇದ್ದಿತಾದರೂ –ಆ ಲಿಂಗವನ್ನು ಧರಿಸಿದವರು ಧರ್ಮವೀರರಲ್ಲದಿದ್ದರೆ –ಆ ಬಗ್ಗೆ ಅವರಿಗೆ ಜಿಗುಪ್ಸೆ ಅಪರಿಮಿತವಾಗಿಯೇ ಇತ್ತು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.