ದೇವ, ದೇವಾ ಬಿನ್ನಪವನವಧಾರು:
ವಿಪ್ರ ಮೊದಲು, ಅಂತ್ಯಜ ಕಡೆಯಾಗಿ
ಶಿವಭಕ್ತರಾದವರನೆಲ್ಲರನೊಂದೇ ಎಂಬೆ:
ಹಾರುವ ಮೊದಲು ಶ್ವಪಚ ಕಡೆಯಾಗಿ
ಭವಿಯಾದವರನೊಂದೇ ಎಂಬೆ;
ಈ ಹೀಗೆಂದು ನಂಬುವುದೆನ್ನ ಮನವು:
ಈ ನುಡಿದ ನುಡಿಯೊಳಗೆ ಎಳ್ಳ ಮೊನೆಯಷ್ಟು ಸಂದೇಹವುಳ್ಳರೆ,
ಹಲುದೋರೆ ಮೂಗ ಕೊಯಿ, ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ.
Hindi Translationदेव देव, मेरी विनती सुनो,
विप्र से लेकर अंत्यज तक
सभी शिवभक्तों को एक मानता हूँ
ब्राह्मण से लेकर श्वपच तक
सभी भवियों को एक मानता हूँ
यों मेरा मन विश्वास करता है।
इस कथित वचन में तिल भर भी संदेह हो,
तो कूडलसंगमदेव, मेरी नाक आदंत काटो ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Lord, O Lord! heed my prayer:
The Brahmin at one end,
At other the low-born man-
All devotees of Śiva I deem one;
The priest at one end,
The sweeper at another-
All worldlings I deem one.
It's this my heart believes...
Should in this talk of mine be doubt
As large as a sesamum tip,
Lord Kūḍala Saṅgama
Will, sure, chop off my nose
Until the teeth show out!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationஇறைவா, இறைவா, விண்ணப்பம், கேளாய்
வேதியர்முதல் புலையன் வரை சிவபக்தர்
அனைவரும் ஒன்றுதான் என்பேன்
வேதியர்முதல் புலையன் வரை நெறியிலி
அனைவரும் ஒன்றுதான் என்பேன் என் மனம்
இவ்விதம் நம்புகிறது. இக்கூற்றில்
எள்ளின் முனையளவு ஐயமிருப்பின் எலும்பு
விளங்க மூக்கைக் கொய்வாய் கூடல சங்கமதேவனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationదేవదేవా విన్నపమవధారు; విప్రుని మొదలంత్యజునిదాక;
శివభక్తులగు వారినెల్ల ఒక టేయంటి;
పాఱుని మొదలు శ్వపచుని వలకు;
భవియగు వానిని ఒక టేయంటి నా మనసిట్లని నమ్మునయ్యా,
నే బల్కుయీ పల్కులందు;
నూగుమొనయంత సందేహముండెనా
పలుదోప ముక్కుకోయుమ! సంగమదేవా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Urdu Translationاےمرےدیوا،اےمرےدیوا
تجھ سےکہتا ہوں اپنے د ل کی بات
میرا ایمان ہے یہ غورسے سُن
چاہے چنڈال میں ہوں شیو بھگت
چاہے ویرا میں ہوبھگت کوئی
سب کویکساں نظرسےدیکھوں گا
وہ برہمن ہوں یا ہریجن ہوں
ان میں کوئی اگربھوئی بن جائے
دونوں میری نظرمیں یکساں ہیں
میرے دل کا یہی عقیدہ ہے
اس عقیدہ میں تِل برابر بھی
تجھ کوشک ہو جو کوڈلا سنگا
اس طرح کاٹ دینا میری ناک
دانت ہرایک کو نظرآئیں،
اور صورت خراب کردینا
Translated by: Hameed Almas
ಸ್ಥಲ -
ಮಾಹೇಶ್ವರನ ಭಕ್ತಸ್ಥಲವಿಷಯ -
ಜಾತಿ
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳು
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಶಿವಧರ್ಮಕ್ಕಾಗಲೇ ಸೇರಿದ್ದವರಿಗೆ ಮತ್ತು ಸೇರುವವರಿಗೆ (ಸಂಪ್ರದಾಯಸ್ಥರ ಅಸಮ್ಮತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸುತ್ತಲೇ) ಬಸವಣ್ಣನವರು ಘೋಷಿಸಿದ ಸರ್ವಸಮಾನತೆಯ ಸೂತ್ರವೀ ವಚನ.
ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ : “ನಾನು ಮನುಕುಲವನ್ನು ಲಿಂಗಧಾರಣದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಭಕ್ತರೆಂದು ಭವಿಗಳೆಂದು ಎರಡು (ಹಂತವಾಗಿಯಲ್ಲ) ಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸುತ್ತೇನೆ. ಹೊರತು, ಇವನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಇವನು ಕ್ಷತ್ರಿಯ, ಇವನು ವೈಶ್ಯ, ಇವನು ಶೂದ್ರ, ಇವನು ಪಂಚಮನೆಂದು (ಜನ್ಮದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ) ತಲೆತಲಾಂತರವಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸುವುದಿಲ್ಲ.
ಯಾರು ಯಾವ ಜಾತಿಯಲ್ಲೇ ಹುಟ್ಟಿರಲಿ ಲಿಂಗ ಧರಿಸಿ ಭಕ್ತರೆನಿಸಿದವರೆಲ್ಲಾ ಒಂದೆ, ಭಕ್ತರಲ್ಲವೋ-ಅವರನ್ನು ಭವಿಗಳೆನ್ನುತ್ತೇನೆ-ಇವರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾದಿಯಾಗಿ ಅಂತರ ವಿಭಾಗಮಾಡಿ ಯಥಾಪ್ರಕಾರ ಮೇಲುಕೀಳೆಂದು ಬಗೆಯುವುದಿಲ್ಲ.”
ಬಸವಣ್ಣನವರ ಈ “ಸರ್ವಸಮಾನತಾ” ಧೋರಣೆಗೆ ಒಂದು ಉದಾಹರಣೆ : ರಂಗನು ಲಿಂಗ ಕಟ್ಟಿದರೆ ಅವನು ಬಸವಣ್ಣನವರಿಗೆ ಪೂಜ್ಯನು. ರಂಗಾಜೋಯಿಸನಾಗಲಿ ಲಿಂಗಕಟ್ಟದಿದ್ದರೆ ಪೂಜ್ಯನಲ್ಲ-ಆದರೇನು ಮರ್ಯಾದೆಗೆ ಅರ್ಹನೇ ಆಗಿರುವನು. ಒಬ್ಬನು ಜೈನನಾಗಲಿ ಬೌದ್ಧನಾಗಲಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಹಿಕ ಹಿಂದೂವಾಗಲಿ -ಮತ್ತೆ ಯಾವ ಧರ್ಮದವನೇ ಆಗಲಿ ಅವನನ್ನು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಧಾರ್ಮಿಕವಾಗಿ ಭವಿಯೆಂದು ಗಣನೆಮಾಡಿದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೇ ಅವನನ್ನು ಮಿಕ್ಕಂತೆ ಸಾಮಾಜಿಕವಾಗಿ ಅವಗಣನೆ ಮಾಡಿದರೆಂದು ಅರ್ಥೈಸುವುದು ತಪ್ಪು -ನೋಡಿ ವಚನ 712.
ಈ ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಪರಿಯಲ್ಲಿ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಕೊಟ್ಟ ಆಶ್ವಾಸನೆಯನ್ನು ನಂಬಿ ಲಿಂಗ ಧರಿಸಿ ಶಿವ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಶೂದ್ರವರ್ಗದವರನ್ನೂ ಇತರ ದಲಿತ ಜನಾಂಗವನ್ನೂ -ಬಸವಾನುಯಾಯಿಗಳೆನಿಸಿಕೊಂಡ ಜ್ಞಾನ ಜಂಗಮ(ಸ್ವಾಮಿಯವ)ರೇ ಆಗಲಿ ಶರಣರೇ ಆಗಲಿ-ಸಮಾನವಾಗಿ ನಡೆಸಿಕೊಳ್ಳಲಾರದೆ ಹೋದರು. ಇದರಲ್ಲಿ ಬಸವ ಸಮಕಾಲದಲ್ಲಿಯೇ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಸುಧಾರಣೆಗಳಿಗೆ ವಿರೋಧವಾಗಿದ್ದ ಜಾತಿಜಂಗಮರ ಪಾಲೂ ಕಡಿಮೆಯೇನಿರಲಿಲ್ಲ. ಉತ್ತರೋತ್ತರ ಸಂಭವಿಸಿದ ಬಸವಧರ್ಮದ ದುರಂತವಿದು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.