ಹಸಿವು, ತೃಷೆ, ನಿದ್ರೆ, ವಿಷಯಂಗಳ ಮರೆದೆ: ನೀವು ಕಾರಣ,
ಕಾಮ, ಕ್ರೋಧ, ಲೋಭ, ಮೋಹ, ಮದ, ಮತ್ಸರಂಗಳ ಮರೆದೆ: ನೀವು ಕಾರಣ.
ಪಂಚೇಂದ್ರಿಯ, ಸಪ್ತಧಾತು, ಅಷ್ಟಮದಂಗಳ ಮರೆದೆ, ನೀವು ಕಾರಣ.
ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಯ್ಯಾ,
ನಿಮ್ಮ ಶರಣರಿಗೆ ಆಪ್ಯಾಯನವಾದರೆ ಎನಗೆ ತೃಪ್ತಿಯಾಯಿತ್ತು!
Hindi Translationक्षुधा, तृषा, निद्रा, और विषयों को,
मैं भूल गया तुम ही कारण हो।
काम, क्रोध, लोभ, मोह, मद,
मात्सर्य मैं भूल गया, तुम ही कारण हो।
पंचेंद्रिय, सप्तधातु, अष्टमद
मैं भूल गया, तुम ही कारण हो।
कूडलसंगमदेव तव शरण संतुष्ट हो,
तो मैं संतुष्ट होऊँगा ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Thou art the cause I shed
Hunger and thirst,
Sleep and all other sensual things.
Thou art the cause I shed
Lust, anger, greed,
Infatuation, envy, pride.
Thou art the cause I shed
The fivefold sense, the seven elements,
The eightfold pride.
O Kūḍala Saṅgama Lord,
That which contents Thy Śaraṇās ,
Contents me too!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationபசி, வேட்கை, உறக்கம், புலனின்பங்களை
மறந்தேன், நீங்கள்தான் காரணம்
காமம், சினம், உலோபம், மோகம், மதம்
பொறாமையை மறந்தேன், நீங்கள்தான் காரணம்
ஐம்புலன்கள், ஏழுதாதுக்கள், எண்மதங்களை
மறந்தேன், நீங்கள் தான் காரணம்
கூடல சங்கமதேவனே, உம் அடியார்
நிறைவுறின் எனக்கும் அது நிறைவு ஐயனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationఆకలి దప్పులు నిద్రా విషయముల మఱచితి;
కామక్రోధ లోభమోహ మదమత్సరముల మఱచితి;
కాన పంచేంద్రియ సప్తధాతు అష్టమదముల మఱచితి;
మీ శరణుల కాప్యాయన మయ్యెనా నాకు తృప్తి సంగయ్యా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Urdu TranslationTranslated by: Hameed Almas
ಸ್ಥಲ -
ಪ್ರಾಣಲಿಂಗಿಯ ಭಕ್ತಸ್ಥಲವಿಷಯ -
ಆತ್ಮಶುದ್ಧಿ
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳು
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಶರಣರಿಗೆ ತೃಪ್ತಿಯಾದರೆ ಅದು ತಮಗಾದ ತೃಪ್ತಿಯೆಂದು ಬಸವಣ್ಣನವರು ತಮ್ಮ ಹಸಿವು, ತಮ್ಮ ಬಾಯಾರಿಕೆ, ತಮ್ಮ ನಿದ್ರೆ, ತಮ್ಮ ಸ್ವಂತ ಸುಖಗಳನ್ನೂ ಲೆಕ್ಕಿಸಲಿಲ್ಲ. ಎಷ್ಟೋ ವೇಳೆ ಕೆಲವು ಶರಣರ ಸಂಬಂಧವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ಸಕಾರಣವಾಗಿಯೇ ವ್ಯಗ್ರಗೊಂಡರೂ–ಆ ತಮ್ಮ ಒಳಉಮ್ಮಳವನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಂಡರೇ ಹೊರತು ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದ ತಾವು ಆ ಭಿನ್ನ ಪಂಗಡದವರನ್ನು ದಂಡಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ತಮ್ಮ ರಕ್ತಮಾಂಸದ ತಾಮಸವನ್ನೇ ಹತ್ತಿ ತುಳಿದುಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಕಣ್ಣು ಮನ ನಾಲಗೆಯನ್ನೇ ಹದ್ದುಬಸ್ತಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಇಷ್ಟೆಲ್ಲ ತ್ಯಾಗ ಕ್ಷಮೆ ಆತ್ಮಶಾಸನ ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿತ್ತು –ಶರಣ ಸಮೂಹವೆಲ್ಲಿನೊಂದೀತೋ ಎನ್ನುತ್ತ ಒಳಹೊರಗೆಲ್ಲ ಭಕ್ತಿಯಾಗಿದ್ದ ಬಸವಣ್ಣನವರಿಗೆ.
ಇದಕ್ಕೊಂದು ಸಂದರ್ಭವನ್ನು ನಿದರ್ಶನವಾಗಿ ಕೊಡಬಹುದು. ಪ್ರಭುದೇವರು ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗ –ಅವರಿಗೆ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಮಾಡಿದ ವಿಶೇಷ ಸನ್ಮಾನವನ್ನು ಕಂಡು ಹಲವರು ಸಂಪ್ರದಾಯಸ್ಥ ಜಾತಿಜಂಗಮರು ಹೊಟ್ಟೆಕಿಚ್ಚುಪಟ್ಟರು. ಅವರಿಗೆ ಪ್ರಭುದೇವರ ಜಂಗಮತ್ವ ಒಪ್ಪಿಗೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲಿಂದಲೋ ಬಂದ ಒಬ್ಬ ಭಿಕಾರಿಯೇ ನಿನಗೆ ಪೂಜ್ಯ ಜಂಗಮನಾಗುವುದಾದರೆ ನಾವಿಲ್ಲಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲವೆಂದು ಬಸವ-ಅಲ್ಲಮರಿಬ್ಬರನ್ನೂ ಬಹಿಷ್ಕರಿಸಿಹೋದರು. ಖಿನ್ನರಾದ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಪ್ರಭುದೇವರನ್ನೇ ಕುರಿತು –“ಆನು ನಿಮ್ಮ ಕೃಪೆಯ ಪಡೆದು ಫಲವೇನಯ್ಯ -ನಿಮ್ಮ ಶರಣರು ಎನ್ನ ಮೇಲೆ ಮುನಿದು ಹೋದ ಬಳಿಕ ? ಕೂಡಲ ಸಂಗಮದೇವಯ್ಯ, ನಿಮ್ಮ ಶರಣರ ಮನದಲ್ಲಿ ಎನ್ನ ಮೇಲೆ ಕರುಣೆ ಹುಟ್ಟಿಬಪ್ಪಂತೆ ಮಾಡಯ್ಯ” ಎಂದು ಬೇಡಿಕೊಂಡರು (ನೋಡಿ ನನ್ನ ಶೂನ್ಯ ಸಂಪಾದನೆ, ವಚನ 799).
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.