Hindi Translationजीवात्मा, एवं अंतरात्मा का वृत्तांत
पूछते हो, तो बोलता हूँ, सुनो;
मिथ्या-शृंखलाओं के यहाँ एक प्रतीक्षा कर रहा था,
दूसरा कथा को स्वप्न बनाकर कह रहा था
परात्परा जाकर परमात्मा का समाचार लानेवाला
एक और उन दोनों को कुचलकर जब जाने लगा
तब सारा संसार चकित रह गया, कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation If you ask me for news of soul and self
I'll tell you: listen, O;
"One stood waiting
Where he was in chains of myth;
Another told a tale
Fashioned into a dream;
One who was coming with the news
Of the higher than the Highest,
From the Supreme Lord,
Trampled the both and went on.
The world went amazed,
Lord Kūḍala Saṅgama.
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil TranslationTranslated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಭವದಿಂದ ಹಿಡಿದು ಶಿವನನ್ನು ಕೊಡುವವರೆಗಿನ ಮಾರ್ಗದ ಮೂರು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವನನ್ನು ಜೀವಾತ್ಮ ಅಂತರಾತ್ಮ ಪರಮಾತ್ಮ ಎಂದು ನಾಮಾಂತರದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸುವರು.
ತಮೋಗುಣದೊಡನೆ ಕೂಡಿ ಜಡಕರ್ಮದಲ್ಲಿ ವರ್ತಿಸುವ ಕಾರಣದಿಂದ ಜೀವಾತ್ಮನೆನಿಸಿ, ರಾಜಸಗುಣದೊಡನೆ ಕೂಡಿ ಜಡಾಜಡಕರ್ಮದಲ್ಲಿ ವರ್ತಿಸುವ ಕಾರಣದಿಂದ ಅಂತರಾತ್ಮನೆನಿಸಿ, ಈ ಎರಡೂ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಜೀವನು ಭವಭವಗಳಲ್ಲಿ ತಿರುಗುವನು. ಸತ್ವಗುಣದೊಡನೆ ಕೂಡಿ ಅಜಡಕರ್ಮದಲ್ಲಿ ವರ್ತಿಸುವ ಕಾರಣದಿಂದ ಪರಮಾತ್ಮನೆಂಬ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಆ ಜೀವನು ಪರಶಿವನಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗುವನು.
ಈ ಮಾಂಸಮಯ ಬಂಧನದಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿ-ಅದನ್ನೆ ಭದ್ರವಾಗಿ ನಂಬಿಕೊಂಡಿರುವನು ಜೀವಾತ್ಮನು. ಅಂತರಾತ್ಮನಾದರೋ ಪುಣ್ಯವೆಂದು ಪಾಪವೆಂದು, ಸ್ವರ್ಗವೆಂದು ನರಕವೆಂದು ಕಥೆಕಟ್ಟಿ ಕಾಲಕಳೆಯುತ್ತಿರುವನು. ಆದರೆ ಪರಮಾತ್ಮನು ಜೀವಾತ್ಮನ ಅಜ್ಞಾನವನ್ನು ಅಂತರಾತ್ಮನ ಊಹಾಪೋಹವನ್ನು ಮೀರಿ ಪರಶಿವನಲ್ಲಿ ನೇರವಾಗಿ ಸಂಪರ್ಕ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡಿರುವನು.
ಮೂವರು ಸಾಹಸಮಯವಾದೊಂದು ಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಕೈಗೊಂಡರೆನ್ನಿ : ಒಬ್ಬನು ಕಾಮಿಯಾಗಿ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಬಂದಿಯಾಗಿ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದನು. ಅವನಿಗೆ ಎರಡನೆಯವನು. ಅರೆಮರುಳನಾಗಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಇಲ್ಲಿಂದ ಪರಮಾರ್ಥವಲ್ಲದ ಸುಳ್ಳು ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ತಂದು ಮುಟ್ಟಿಸುತ್ತಿದ್ದನು. ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ಕಂಡು ಹೇಸಿದ ಮೂರನೆಯವನು ಉಳಿದಿಬ್ಬರನ್ನೂ ಬುದ್ಧಿಗೇಡಿಗಳೆಂದು ಜರೆದು ಮುಂದೆ ಪಯಣ ಮಾಡಿ ಗುರಿಯನ್ನು ತಲುಪಿದನು –ಎಂಬಂಥ ಒಂದು ಕಥೆಯ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಆತ್ಮನ ದಿವ್ಯಪ್ರವಾಸದ ವೃತ್ತಾಂತವನ್ನು ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಹೆಣೆಯಲಾಗಿದೆ.
ವಿ : (1) ಜಡಕರ್ಮವೆಂದರೆ ಅಜ್ಞಾನಮಯವಾದ ತೀರ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಜೀವನ. ಜಡಾಜಡ ಕರ್ಮವೆಂದರೆ ಅರಿವು ಉದಯವಾಗಿ ಅಜ್ಞಾನ ಕದಲುತ್ತಿರುವ ಮಧ್ಯಸ್ಥ ಜೀವನ. ಅಜಡ ಕರ್ಮವೆಂದರೆ ಜ್ಞಾನ ಸಂಪನ್ನವಾದ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ ಜೀವನ. (2) ಶುದ್ಧಿಯೆಂದರೆ ಸುದ್ದಿ ವಾರ್ತೆ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.