Hindi Translationप्रभु की वस्तु न सौंप सकने के कारण
विलाप करनेवाले मन को क्या कहूँ?
सिर में बर्छी चुभने की सी वेदना होती है मुझे!
कटी नाक को दर्पण दिखाने की भाँति
वेदना होती है मुझे!
जले व्रण पर कील खुरचने की भाँति
वेदना होती है मुझे!
कूडलसंगमदेव कृत अभिनय
मुझसे ही हुआ कहने पर, मन लज्जित नहीं होता?
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Unless I can surrender
Unto my Master what is His,
What shall I think of this
Lamenting heart of mine?
Even as a blade
That’s spun in my head,
My pain shall be!
Even as a mirror shown
To one whose nose is cut,
My pain shall be!
Even as a point
Searching a scalded scar,
My pain shall be!
Should I repeat the pranks
Lord Kūḍala Saṅgama plays
For trial' s sake,
Will not my mind, O Lord,
Blush at itself?
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil TranslationTranslated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationఒడయుల కొడవుల నొప్పింపలేక
మొఱలిడ మనసు నేమందు?
నెత్తిపై కత్తి త్రిప్పినంత వేదనయగు నాకు
కోసిన ముక్కున కద్దము చూపించినంత వేదనయగు నాకు
కాలినపుండును కమ్మితో కెలకినంత వేదనయగు నాకు
సంగయ్య చేసిచూపెడి నాట్యము
నే జేసితినన మనసుకు మనసే సిగ్గగునయ్యా
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವಿಶ್ವನಾಥನಾದ ಶಿವನ ಒಡವೆಯಲ್ಲವೆ ಈ ವಿಶ್ವವೆಲ್ಲಾ ? ಆ ಶಿವನ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳಲ್ಲವೆ ಶರಣರು ಮತ್ತು ಜಂಗಮರು ? ಅವರಿಗೆ ತನ್ನ ತನು ಮನ ಧನವನ್ನು ಕೊಡುವುದಲ್ಲವೆ ಧರ್ಮ-ಶಿವನ ಕಿಂಕರನೆಂದು ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಭಕ್ತನಿಗೆ ? ಆದರೆ ಅವನು ಏನನ್ನೂ ತ್ಯಾಗಮಾಡಲಾರ-ಬರಿದೆ ಶಿವನನ್ನು ಕುರಿತು ನನ್ನನ್ನು ಉದ್ಧಾರ ಮಾಡೆಂದು-ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಕೋಡಂಗಿಯಂತೆ-ಮೇಲೆ ಮೇಲೆ ಮೊರೆಯಿಡುತ್ತಾನೆ. ತನುಮನಧನ ವಂಚಕನಾದ ಭಕ್ತನ ಆ ಮೊರೆ ಕೇವಲ ಡಂಬಾಚಾರವಷ್ಟೆ ಎನ್ನುತ್ತ-ಬಸವಣ್ಣನವರು ತಮ್ಮನ್ನು ಆ ವಂಚಕ ಭಕ್ತನಿಗೆ, ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯನ್ನು ಅವನ ಡಂಬಾಚಾರದ ಮೊರೆಗೆ ಹೋಲಿಸಿಕೊಂಡು ವೇದನೆಪಡುತ್ತಿರುವರು.
ಮತ್ತು ಆ ತಮ್ಮ ವೇದನೆಯನ್ನು-ತಲೆಗೆ ಚುಚ್ಚಿ ಮೀಟಿದ ಕತ್ತಿಯ ಏಟಿನಿಂದಾಗುವ ಮನಭಂಗದ ಪ್ರಾಣಸಂಕಟಕ್ಕೆ, ಮೂಗನ್ನು ಕೊಯ್ದು ಮುಖಕ್ಕೆ ಕನ್ನಡಿ ಹಿಡಿದಾಗ ಆಗುವ ಮುಖಭಂಗದ ಯಾತನೆಗೆ, ಸುಟ್ಟ ಗಾಯದ ಮೇಲೆ ಕಾದ ಕಬ್ಬಿಣದಿಂದ ಬರೆ ಎಳೆದರೆ ಆಗುವ ತನುಭಂಗದ ಬಾಧೆಗೆ ಸಮವೆಂದು ತತ್ತರಿಸುತ್ತಿರುವರು.
ಮತ್ತೆ ಮುಂದುವರಿದು-ಈ ಸಂಸಾರದ ಹಗರಣ(ನಗೆನಾಟಕ)ದಲ್ಲಿ ನಾನು ನಿನ್ನ ಕೈಯ ಬೊಂಬೆ ಮಾತ್ರ-ನೀನಾಡಿಸಿದಂತೆ ನಾನಾಡುತ್ತಿರುವೆನೆನ್ನುತ್ತ ತಮ್ಮ ಭಕ್ತಿಜೀವನದ ಅಸಂಗತಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಶಿವನಿಗೇ ಅರ್ಪಿಸಿಕೊಂಡು ಮತ್ತಷ್ಟು ನೋವಿನಿಂದ ವಿನಮ್ರವಾಗುತ್ತಿರುವರು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.